هدف نقشه طرح هادی، ساماندهی و اصلاحح بافت شهر یا روستا است. به‌طوری‌که، میزان و مکان گسترش آتی و چگونگی استفاده از زمین برای کارهای مختلفی همچون مسکونی، تجاری، کشاورزی، تاسیسات و تجهیزات و نیازمندی‌های عمومی روستایی را تعیین می‌کند. از این موارد برای مصوبات طرح‌های ساماندهی فضا و سکونتگاه‌های روستایی یا طرح جامع ناحیه‌ای استفاده می‌شود. بنابراین طرح هادی، راهبردی است که برای توسعه و آبادانی شهر یا روستا انجام می‌شود. این طرح باید توسط کارشناس بنیاد مسکن تهیه و تنظیم شود.

چه زمین‌‌‌هایی جزو طرح هادی محسوب می‌شود؟

محدوده فیزیکی اطراف روستا، زمین واقع در طرح هادی است. به‌طوری‌که، از نظر قانونی تعریف شده و فعالیت ساختمانی و ساخت و ساز  در آن طبق ضوابط مربوطه بلامانع می‌باشد. با استفاده از نقشه‌های طرح هادی، می‌توان محدوده روستاهای دارای طرح هادی تعیین کرد.

انواع بافت زمین در طرح هادی چیست؟

به‌طورکلی، سه نوع بافت در طرح هادی وجود دارد:

  • اراضی داخل بافت
  • اراضی الحاقی به بافت
  • اراضی خارج از بافت

اراضی داخل بافت چیست؟

از آنجا که اراضی داخل بافت داخل طرح هادی است، می‌توانید بدون مشکل، برای ساخت و ساز از آن‌ها استفاده کنید. مالکان این نوع اراضی با استفاده از مجوزهای مربوطه از دهیاری می‌توانند به راحتی به اهدافشان دست پیدا کنند. علاوه بر این، برای دریافت امتیازاتی مانند گاز، برق، آب، تلفو و خحدمات دیگر، به پرداخت هزینه‌های اضافی نیازی ندارید.

اراضی الحاقی به بافت چیست؟

به اراضی که در نزدیکی طرح قرار دارند، اراضی الحاقی می‌گویند. اما از آنجا که داخل طرح هادی قرار ندارد، برای دریافت مجوز ساخت و ساز از دهیاری به پرداخت هزینه نیاز دارید. اگر در آینده می‌خواهید این اراضی را به بافت داخل متصل کنید، به مجوز ساخت نیاز دارید. در غیر اینصورت هرگونه ساخت و ساز در این اراضی غیرقانونی است. شرایط اتصال اراضی الحاقی به بافت طرح عبارتند از:

  • بافت الحاقی باید حدود 50 تا 100 متر با بافت داخلی فاصله داشته باشد.
  • در نتایج استعلام از ادارات محیط زیست، منابع طبیعی، اداره گاز، جهاد کشاورزی، اداره برق و اداره آب مانع وجود نداشته باشد.

اراضی خارج از طرح

اراضی خارج همان‌طور که از نامش پیداست، جزو طرح هادی روستایی قرار نمی‌گیرند. بنابراین هرگونه ساخت و ساز در این زمین‌ها ممنوع و غیر قانونی است. اگر می‌خواهید در این زمین‌ها ساخت و ساز انجام دهید، به دریافت مجوز نیاز دارید. همچنین امکان قرار گرفتن در طرح در آینده وجود دارد. بدین ترتیب با پرداخت جریمه ماده 99، دریافت پایان کار ممکن خواهد شد.

انواع طرح هادی چیست؟

2 طرح هادی عبارتند از:

  • طرح هادی شهری
  • طرح هادی روستایی

طرح هادی شهری

طرح هادی شهری

با استفاده از طرح هادی شهری می‌توانید چهارچوب اصلی گسترش شهر را تعیین کنید. هدف اصلی این طرح توسعه شهری است. وزارت کشور و استانداری‌ها طبق قرار داد و طرح اولیه مسولیت اجرای این طرح را بر عهده دارند. طرح هادی شهری هر 5 سال یکبار انجام می‌شود. بدین ترتیب بافت، اراضی و مناطق جدید افزوده می‌شوند. این طرح برای شهرهای کوچک و شهرهایی با جمعیت کمتر از 25 هزار نفر قابل اجرا است.

طرح هادی روستایی

این طرح به عنوان نقشه‌ راه برای گسترش و توسعه روستا تهیه می‌شود. این طرح نه تنها ساماندهی بافت موجود را اصلاح می‌کند، بلکه می‌تواند چگونگی استفاده از اراضی روستایی برای ساخت سکونت‌گاه‌های روستایی به منظور عملکردهای مسکونی، تجاری، زراعی، تولیدی و تاسیساتی تعیین کند.

اهداف طرح هادی روستایی چیست؟

طبق بند 2 آیین نامه اجرایی ماده 7 اساس نامه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مصوب 66/9/17 مجلس شورای اسلامی، اهداف طرح هادی به شرح زیر است:

  • زمینه توسعه و عمران روستاها با توجه به شرایط فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی ایجاد می‌شود.
  • امکانات از طریق ایجاد تسهیلات اجتماعی، تولیدی و رفاهی عادلانه تامین می‌شود.
  • وضعیت روستا هدایت می‌شود.
  • تسهیلات لازم برای بهبود مسکن روستاییان و خدمات زیست محیطی و عمومی ایجاد می‌شود.

طرح هادی روستایی اهداف تبعی دارد که عبارتند از:

  • در چارچوب اقدامات پیش‌بینی شده در طرح و تلاش به منظور ایجاد فضای کمتر مناسب‌تر و فعالیت در آن، بافت روستا بهبود می‌یابد.
  • بین جمعیت و عملکردهای مختلف مسکونی، تولیدی و خدماتی مورد نیاز در محیط روستا تناسب ایجاد می‌شود.
  • بر روند توسعه کالبدی روستا از طیق برنامه و تعیین نحوه استفاده از زمین در محدوده بافت مسکونی موجود و پیشنهادی کنترل و نظارت می‌شود.
  • در روستا زمینه کاهش خطر سوانح طبیعی از طریق شناخت زمینه‌های سانجه خیزی و تمهید اقدامات ایمن سازی و نظارت بر ساخت و ساز در آن‌ها ایجاد می‌شود.
  • بستر لازم برای فراهم شدن صدور سند مالکیت املاک واقع در بافت مسکونی روستا ایجاد می‌شود.

اجزای نقشه طرح هادی

نقشه طرح هادی روستایی اجزای زیر را دارد:

  • کادر نقشه: نقشه‌ها داخل یک کادر با خطی ضخیم ترسیم می‌شود. به‌طوری‌که مانند فریم نقشه است.
  • راهنمای نقشه: علائم و رنگ‌های استاندارد در قسمت کادر سمت چپ برای راهنمای نقشه، طبق موضوع نقشه قرار می‌گیرد. این علائم و راهنمای نقشه طبق قرارداد تیپ شماره 12 سازمان مدیریت و برنامه ریزی تنظیم و ابلاغ می‌شود.
  • مشخصات و جزییات نقشه: که شامل معرف، مشخصات و سایر توضیحات مربوط به نقشه است. این قسمت در پایین کادر سمت چپ قرار دارد.

مشخصات و جزییات نقشه شامل موارد زیر است:

  • کارفرما با آرم مربوطه
  • نام مشاور با آرم مربوطه
  • عنوان نقشه
  • مقیاس نفشه
  • شمال نما
  • نام تهیه کننده، ترسیم کننده و کنترل و نظارت کننده و همکاران
  • تاریخ تهیه نقشه
  • شماره نقشه
  • توضیحات ضروری
  • محتوای اصلی محدوده مورد مطالعه است. این امر به صورت موضوعی و با خطوط، علائم و رنگ در کادر سمت راست نقشه قرار می‌گیرد.

تهیه نقشه طرح هادی

مراحل تهیه نقشه طرح هادی به صورت زیر است:

  • مطالعات پایه و تشخیص وضعیت موجود: پیشینه و قابلیت روستا بررسی می‌شوند.
  • تحلیل و استنتاج بررسی‌های وضع موجود و تدوین چشم اندازها: وضع موجود تحلیل و استنتاج شده و چشم‌اندازهای طرح تدوین می‌شود.
  • تعیین و اولویت‌بندی پروژه‌های پیشنهادی و ارائه طرح هادی: با توجه به شرایط موجود برنامه‌ها و پروژه‌های پیشنهادی تعیین و ارائه می‌شوند.