نقشه چون ساخت (ازبیلت) چیست؟
نقشه «چون‌ساخت» یا «ازبیلت» (As-built) نقشه‌ای است که بعد از اتمام ساخت یک ساختمان یا پروژه، وضعیت واقعی اجرا شده را نشان می‌دهد. یعنی تفاوتش با نقشه طراحی این است که هر تغییر، اصلاح یا تفاوتی که در حین اجرا اتفاق افتاده، روی آن مشخص می‌شود.
هدف نقشه چون ساخت چیست؟
هدف نقشه چون‌ساخت این است که **وضعیت واقعی و دقیق سازه یا تأسیسات بعد از اجرا را ثبت کند** تا در آینده برای نگهداری، تعمیرات، توسعه یا بازسازی، مرجع قابل اعتماد باشد. به عبارتی، این نقشه تضمین می‌کند که هر کس بعداً سراغ ساختمان یا پروژه بیاید، بداند همه تغییرات و جزئیات اجرا شده دقیقاً چه بوده‌اند.
کاربردهای نقشه چون ساخت (as built)
برای ترسیم نقشه ازبیلت از چه نرم افزاری استفاده می‌شود؟
| نام نرم افزار | موارد استفاده |
| AutoCAD | رایج‌ترین نرم‌افزار برای نقشه‌های دوبعدی و سه‌بعدی. |
| Revit | مخصوص مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) و پروژه‌های بزرگ. |
| ArchiCAD | برای معماران و مدل‌سازی سه‌بعدی. |
| Civil 3D | برای پروژه‌های عمرانی و زیرساختی. |
چه چیزی در نقشه چون ساخت آورده می‌شود؟
در هنگام ترسیم نقشه چون ساخت، به چه نکاتی باید توجه کرد؟
آیا تهیه نقشه چون ساخت اجباری است؟
تهیه نقشه چون‌ساخت در بسیاری از پروژه‌ها الزامی است، به‌خصوص پروژه‌های بزرگ، دولتی یا دارای استانداردهای فنی، زیرا مرجع قانونی و فنی برای نگهداری، تعمیر و توسعه ساختمان محسوب می‌شود. در پروژه‌های کوچک یا غیررسمی ممکن است اجباری نباشد، اما داشتن آن همیشه کار آینده را راحت‌تر و مطمئن‌تر می‌کند.
چرا باید نقشه چون ساخت را تهیه کرد؟
نقشه چون‌ساخت باید تهیه شود تا وضعیت واقعی ساختمان یا پروژه بعد از اجرا ثبت شود و برای نگهداری، تعمیر، توسعه یا بازسازی در آینده مرجع قابل اعتماد باشد. به زبان ساده، داشتن آن از مشکلات و سردرگمی در مراحل بعدی جلوگیری می‌کند و اطمینان می‌دهد هر تغییری که در اجرا داده شده، مستند و قابل پیگیری است.
چگونه نقشه های چون ساخت را تهیه کنیم؟
ترسیم نما، برش و پلان و اندازه‌گذاری آن
در این مرحله، نقشه‌های اصلی ساختمان شامل پلان‌ها، نماها و برش‌ها بر اساس وضعیت واقعی اجرا ترسیم می‌شوند و اندازه‌ها دقیقاً با مقیاس واقعی ثبت می‌شوند تا نقشه کاملاً بازتاب‌دهنده واقعیت باشد.
مشخص کردن تغییرات نسبت به نقشه اصلی
هر تفاوت یا تغییری که در حین ساخت نسبت به نقشه اولیه ایجاد شده، (برای مثال، جابجایی دیوار، تغییر مسیر لوله‌ها یا ابعاد متفاوت) در نقشه ازبیلت مشخص می‌شود تا نشان دهد وضعیت واقعی با طراحی اولیه چه تفاوت‌هایی دارد.
درج مشخصات کامل از تمامی فضاها
در این مرحله، جزئیات کامل هر فضا مانند نوع مصالح، نوع و محل تأسیسات، تجهیزات و حتی ارتفاع‌ها درج می‌شود تا نقشه، مرجع کاملی برای تعمیر، نگهداری یا توسعه‌های بعدی باشد.
برای چه پروژه‌هایی باید نقشه چون ساخت تهیه کرد؟
نقشه چون‌ساخت معمولاً برای پروژه‌هایی تهیه می‌شود که اهمیت فنی، قانونی یا نگهداری بالایی دارند، مثل:
- پروژه‌های ساختمانی بزرگ (اداری، تجاری، مسکونی چندطبقه)
- پروژه‌های صنعتی و تأسیساتی (کارخانه‌ها، تاسیسات برقی و مکانیکی)
- پروژه‌های عمرانی و زیرساختی (راه، پل، تونل)
- پروژه‌های دولتی یا با استانداردهای رسمی
حتی در پروژه‌های کوچک، داشتن نقشه ازبیلت برای نگهداری و تعمیرات آینده مفید و توصیه‌شده است.